Türkiye'de Okul Öncesi Bütünleştirmede Yaşanan Sorunlar
Mehmet Salih Akpınar Gizem Tok Selim Keçeli
Bu blog, aynı isimli Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Öğrenci Kongresi’nde sunulan aynı isimdeki bildirinin özetlenmesiyle oluşturulmuştur.
Okul öncesi eğitim, çocukların gelişimini desteklemek amacıyla önemli bir süreçtir. Bu süreç, çocukların bireysel özelliklerine uygun şekilde yapılandırılmış, zengin çevresel uyaranlarla desteklenmiş bir eğitim sunar. Hedef, çocukları sağlıklı bir şekilde geliştirmek, olumlu alışkanlıklar kazandırmak ve ilköğretime hazırlamaktır. Okul öncesi dönem, çocukların hızla öğrendiği ve geliştiği bir dönemdir; bu nedenle, erken müdahale önem taşır.
Eğitimde fırsat eşitliği ilkesi gözetilmelidir çünkü her çocuğun farklı özellikleri ve öğrenme hızı vardır. Özel eğitim, bu farklılıkları gidermek ve eksiklikleri tamamlamak için kullanılan bir araçtır. Bütünleştirilmiş ortamlarda eğitim ise özel ihtiyaçları olan çocukların diğer çocuklarla etkileşim halinde olmalarını sağlar.
Türkiye'de okul öncesi bütünleştirme uygulamalarının mevcut durumu incelenmiş ve sorunlar tespit edilmiştir. Bu alanda daha fazla çalışma yapılması ve çözüm önerileri sunulması gerekmektedir. Okul öncesi eğitim ve bütünleştirme, çocukların gelişimine destek sağlamak ve fırsat eşitliği sunmak için önemlidir.
Sonuç olarak, okul öncesi eğitimin erken müdahale ve fırsat eşitliği prensipleriyle desteklenmesi gerekmektedir. Bu, çocukların sağlıklı bir şekilde gelişmelerini ve topluma entegre olmalarını sağlayacaktır.
Okul Öncesi Eğitim ve Bütünleştirme: Sorunlar
Okul öncesi eğitimde kaynaştırma uygulamalarının mevcut durumu incelendiğinde, öğretmenlere yönelik olarak bulunan sorunlar, bilgi ve beceri eksikliği, işbirliğinin yetersizliği, olumsuz öğretmen tutumları, eğitsel değerlendirme ve davranış değiştirme stratejilerinin zayıf kullanımı gibi faktörlerle ilişkilidir. Öğretmenlerin eğitim düzeyindeki eksiklikler, aceleci etiketleme, olumsuz tutumlar ve öğrencinin engel durumunun ağırlaşması gibi nedenlerle sorunlar artmaktadır. Ayrıca, öğretmenlerin kaynaştırma uygulamalarına yönelik algıları, öz yeterlik düşüklüğü ve bilgi eksiklikleriyle etkilenmektedir. Öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin yetersizlikleri ve düşük öz yeterlik algıları ise kaynaklar, işbirliği eksikliği, fiziki alan yetersizliği gibi faktörlerden kaynaklanmaktadır. Öğretmenlerin kaynaştırma eğitimi konusunda bilgi eksikliği yaşadıkları ve bireysel eğitim planı hazırlama konusunda sistematik bir yaklaşım sergilemedikleri görülmektedir.
Ailelere yönelik sorunlar; kaynaştırmaya yönelik tutumları, bilgi düzeyi ve katılımı içermektedir. Ayrıca, erken müdahale döneminden okul öncesine geçişte ailelere yeterli destek ve bilginin sunulmaması da önemli bir sorundur.
Öğrencilerin sorunları; rehber öğretmenlerin öğrencilerin engel türü ve düzeyiyle ilgili yetersizlik hissi, tipik gelişim gösteren öğrencilerin özel gereksinimli akranlarını dışlaması ve iletişim sorunları, özel gereksinimli öğrencilerin şiddet ve dışlanmaya maruz kalması, sosyal kabulün düşük olması ve öğretmenlerle çatışmalı iletişimleri içermektedir.
Okul yöneticilerinin olumsuz tutumu ve bilgi eksikliği, kaynaştırma sürecini olumsuz etkileyen faktörler arasındadır. Bu duruma karşılık, eğitim düzeyi yüksek personelin kaynaştırmaya olumlu bir tutum sergilediği tespit edilmiştir.
Fiziksel koşulların sorunları da kaynaştırmayı olumsuz etkilemektedir. Okulun yetersiz fiziksel koşulları, materyal eksikliği ve fazla sınıf mevcudu başlıca sorunlar arasındadır. Ayrıca, bedensel yetersizliği olan öğrencilerin fiziksel çevre sorunlarıyla karşı karşıya kaldığı da belirtilmiştir.
Kaynaştırma sürecinde karşılaşılan sorunlar arasında eğitim programının da gözden geçirilmesi gerekmektedir. Sınıf mevcudu artışı baskısı, tutarsızlık ve yetersiz mevzuat uygulaması, yetersiz hizmet içi eğitim, değerlendirme süreçlerinin yavaş işlemesi, eksik raporlar ve formlar, kaynaştırma için uygun programın olmaması gibi sorunlar dikkat çekmektedir.
Okul Öncesi Eğitim ve Bütünleştirme: Sorunlar
Öğretmenlere çözüm önerileri: Özel eğitim öğretmenlerinin her okula atanması, alan dışı öğretmen atamalarının sona ermesi, hizmet içi eğitimlerin düzenli ve nitelikli olması gerekmektedir.
Aileleri bilinçlendirmek ve öğretmenlerle işbirliği içinde olmalarını teşvik etmek önemlidir.
Kaynaştırma ve özel eğitim konularında bilgilendirme yapılmalı, uyum için destek sağlanmalıdır.
İdari ve yardımcı personele yönelik daha fazla bilgilendirici çalışma ve eğitimler düzenlenmeli.
Eğitim ortamları özel gereksinimlere uygun olarak tasarlanmalı ve iyileştirilmelidir.
Sınıf mevcutları azaltılmalı, uygulamaya dönük programlar hazırlanmalı, oyun öğretimi yöntemleri kullanılmalıdır.
Oyunlar, rutinler, doğal öğretim ve gömülü öğretim yöntemleri planlı ve sistemli bir şekilde uygulanmalıdır.